Spiritualiteit vind ik een intrigerend onderwerp, zeker in combinatie met uitvaarten. Maar wat is spiritualiteit eigenlijk? Het is een breed begrip. Jij hebt er waarschijnlijk andere ideeën bij dan een ander die dit leest. Daarom een blog over waar spiritualiteit bij uitvaarten voor mij over gaat. Spiritualiteit, in verschillende vormen, kan steun bieden tijdens uitvaarten. En dat is voor mij het belangrijkste, dat je ergens steun bij vindt in die moeilijke tijd.

Rol en betekenis

Dood gaan hoort bij het leven, maar het afscheid nemen van geliefden kan moeilijk zijn. In die tijd van verdriet zoeken mensen naar troost en betekenis. Het toevoegen van spirituele rituelen en symbolen aan een ceremonie kan een diepere betekenis geven aan het afscheid. Het geeft de verbinding weer tussen de overledene, hun geliefden en iets hogers.

Dat is waar spiritualiteit voor mij over gaat. Over het vinden van betekenis en een connectie met iets groters dan onszelf. Bij uitvaarten kan spiritualiteit troost bieden en een gevoel van verbondenheid geven. Ongeacht iemands religie, achtergrond of tradities, kan spiritualiteit hoop bieden te midden van verdriet.

Rituelen en symbolen bij uitvaarten

Spiritualiteit is vaak gericht op ons innerlijke leven, persoonlijke groei en het streven naar een hoger bewustzijn. Hier horen rituelen en symbolen bij. Spirituele rituelen zijn handelingen of ceremoniën die worden uitgevoerd om een diepere betekenis of verbinding met het spirituele rijk te ervaren. Ze kunnen troost bieden bij een uitvaart en uitdrukken hoe iemand in het leven stond.

Hieronder volgen een aantal voorbeelden van spirituele rituelen. Je kunt er natuurlijk je eigen draai aan geven bij een afscheid. Het belangrijkste is dat het goed voelt, dat het past bij je overleden dierbare en ook bij jezelf.

• Gebeden en mantra’s kun je zien als gemeenschappelijke spirituele rituelen bij een uitvaart. Je vraagt ermee om zegeningen voor de overledene of om het vinden van rust en vrede. Uitgesproken door een voorganger, familieleden of zelfs de genodigden. Hoe bijzonder is dat, om samen een gebed of mantra uit te spreken.
• Kaarsen aansteken gebeurt veel tijdens een afscheid. Je zet je overleden dierbare nog eenmaal in het licht, een mooie handeling ter nagedachtenis aan hem of haar. Spiritueel of niet, het kan een gevoel van licht en hoop symboliseren in een tijd van duisternis.
• Het branden van wierook en wierookstokjes heeft diepe spirituele betekenis in veel culturen. Het wordt beschouwd als een manier om gebeden naar de hemel te dragen en een zuiverende en rustgevende sfeer te creëren. Niet elke locatie waar je een afscheidsbijeenkomst kan houden staat wierookstokjes toe. De geur blijft vaak lang hangen en dit kan storend zijn voor anderen. Informeer hier dus goed naar of denk na over een andere plek (ergens buiten bijvoorbeeld) waar je deze handeling kan uitvoeren, voorafgaand aan de afscheidsbijeenkomst.
• Het loslaten van witte duiven of andere vogels wordt in sommige culturen gezien als symbool van de ziel die vrijkomt en naar de hemel vliegt. Dit ritueel staat voor vrede en vrijheid na de dood. 
• Momenten van stilte en meditatie worden vaak ingelast in uitvaartceremonies. Dit geeft de aanwezigen de kans om persoonlijk te reflecteren, te bidden of gewoon in stilte te rouwen.

Of en voor welke rituelen je kiest hangt af van de spirituele tradities, culturele achtergrond en persoonlijke voorkeuren van je overleden dierbare en van jezelf. Het belangrijkste is dat deze rituelen troost en betekenis kunnen bieden tijdens een moeilijke tijd van afscheid nemen.

Tot slot

Spiritualiteit bij uitvaarten kan troost en betekenis bieden aan rouwenden. Door spirituele rituelen of symbolen toe te voegen, kunnen we diepere verbondenheid ervaren. Ongeacht onze overtuigingen kunnen we met spiritualiteit de overgang van leven naar dood eren en onze band met iets groters dan onszelf erkennen.

Of het jou aanspreekt is natuurlijk persoonlijk, wellicht heb je er niet zoveel mee. Mensen kunnen op verschillende manieren en in verschillende vormen een spirituele ervaring vinden. Bij een uitvaart hoef je het ook niet zo specifiek te benoemen. Je bent er vaak ongemerkt al mee bezig. Een kaarsje branden, een bloem neerleggen, stil zijn. Maar misschien troost het een beetje om op deze manier ook -bewust- dankbaar te zijn voor iemands leven en de overgang naar diens dood te eren.

Heb je een vraag over het voorbereiden of regelen van een begrafenis of crematie? Er is tegenwoordig meer mogelijk dan je denkt bij een uitvaart. Of dit nu gaat om de locatie, specifieke wensen van de overledene of nabestaanden, de auto, kist of de aankleding. Bel of mail me gerust, ik sta je graag te woord, volledig vrijblijvend.

Een visie en een missie formuleren helpt om richting te geven aan mijn bedrijf. Waar spring ik mijn bed voor uit? Waar streef ik naar en wat zijn mijn belangrijkste kernwaarden? Om dit helder voor mezelf te krijgen was nog best een uitdaging! Want wat onderscheidt mij nou van andere uitvaartbegeleiders? Ik verzandde snel in algemeenheden als ‘maatwerk’, ‘24/7 bereikbaar’, ‘persoonlijk’ en ‘in alle rust’. Zonder hieraan afbreuk te willen doen, want deze zaken zijn óók belangrijk bij het regelen van een uitvaart.

Hieronder lees je mijn waarom. Mijn visie op ‘In Essentie uitvaarten’. En wat mijn missie is. Het komt uit het diepst van mijn hart, het is mijn essentie.

Mijn visie

Mijn visie is dat ik geloof dat een goed afscheid van een overledene ontzettend belangrijk is. Het helpt je verder te gaan in het leven. Met ‘goed’ bedoel ik: goed voor jou/jullie. Dit heeft mijn familie en mij zeker geholpen na het overlijden van mijn zus. Met mijn uitvaartbegeleiding streef ik naar het creëren van dat goede afscheid, in welke vorm dan ook. Met veel mensen of klein en intiem, dat kan allemaal. Persoonlijke, zorgzame aandacht en op maat werken zijn hierbij belangrijke pijlers voor mij.

Ook geloof ik dat een overledene niet weg is, maar aan de andere kant verder leeft. In een onzichtbare wereld. Dat vind ik een troostende gedachte. Ik praat dan ook altijd in gedachten tegen de overledene die ik mag begeleiden. Even ‘hallo’ zeggen, me zo verbinden met de overledene. Ik ben een plek waar de dood er mag zijn.

Foto: Arenda Oomen

Mijn missie

Mijn missie is om voor elke familie die ik begeleid een uitvaart op maat te creëren. Met oprechte aandacht en samen met de familie. Een afscheid dat recht doet aan de overledene en goed voelt voor de nabestaanden. Zodat het afscheid een brug vormt naar verder leven. Mijn aanpak is mensgericht en intuïtief, een uitvaart regelen is nooit ‘gewoon maar’ werk voor mij.

Eerlijkheid en rechtvaardigheid staan bij mij hoog in het vaandel, ik werk transparant: geen verborgen agenda en geen verborgen kosten. Hierbij combineer ik mijn intuïtie met praktische zorg, om zo nabestaanden te ondersteunen bij het afscheid.

Door mijn flexibele instelling kan ik goed meebewegen met mensen, zonder de regie te verliezen. Ik let erop dat alle zaken die geregeld moeten worden, op tijd aan bod komen. De familie heeft een grote mate van vrijheid om de uitvaart vorm te geven, maar er moeten ook knopen worden doorgehakt. Dat bewaak ik. In rust en met zachte kracht.

Foto: Jasja de Wit

Tot slot

Bij het formuleren van mijn visie en missie, mijn zoektocht naar mijn ‘waarom’, ben ik enorm goed geholpen door Arja van der Pot, leiderschapscoach. Ook, of juist, als ondernemer is hulp bij dit soort zaken fijn. Ik hoop van harte dat ik, met mijn uitgangspunt in gedachten, nog voor veel families een goed afscheid mag regelen.

Meer weten over mijn aanpak en wat ik precies doe als uitvaartbegeleider? Lees hier verder.

Heb je een vraag over het voorbereiden of regelen van een begrafenis of crematie? Er is tegenwoordig meer mogelijk dan je denkt bij een uitvaart. Of dit nu gaat om de locatie, specifieke wensen van de overledene of nabestaanden, de auto, kist of de aankleding. Bel of mail me gerust, ik sta je graag te woord, volledig vrijblijvend.

De uitvaartspeech, hoe schrijf je die en waar begin je? Vaak willen naaste familieleden en dierbare vrienden van een overledene graag spreken op diens uitvaart. Ook al vinden ze het spannend. Weten ze niet zeker of het gaat lukken op het moment zelf. Soms vragen ze aan mij om een verhaal of gedicht voor te lezen. Omdat ze het zelf toch té spannend vinden. Of ze schakelen een ritueel begeleider in, die een mooi levensverhaal kan schrijven en voordragen.
Ik heb enkele tips voor je verzameld om je op weg te helpen met het schrijven van een uitvaartspeech. Want een beetje inspiratie kunnen we allemaal wel eens gebruiken.

De uitvaartspeech: tips

Vaak zijn er een aantal mensen die willen spreken op een uitvaart, en ieder heeft natuurlijk zijn eigen herinneringen aan de overledene. Hoe maak je er een mooi geheel van tijdens het afscheid en hoe lang mag een uitvaartspeech eigenlijk zijn?

Een algemene richtlijn voor een uitvaartspeech is dat hij ongeveer vijf minuten mag duren. Bij een langer verhaal verliezen mensen hun concentratie, zeker als er meerdere sprekers zijn. Vaak heb je voor een bepaalde tijd een aula gereserveerd, daar moet je ook rekening mee houden. Bedenk dat 100 woorden ongeveer 1 minuut spreektijd is. Maak je verhaal dus niet langer dan 500 woorden.

Het mooiste is als de verschillende sprekers hun toespraken op elkaar afstemmen. Zo voorkom je dat iets dubbel wordt verteld of dat juist iets vergeten wordt. Je kunt sprekers ook een bepaald thema meegeven. Bijvoorbeeld iemand die spreekt over hoe de overledene was als vader en opa, als collega, als vriend. Zo belicht je verschillende aspecten van iemands leven. Een mooie vraag die je op weg helpt bij het schrijven is: ‘als ik aan mijn vader/opa/collega/… denk, dan denk ik aan …’.

Als je het echt lastig vindt om zelf iets op papier te zetten, dan kan je ook op zoek gaan naar een mooi gedicht. Die pakken vaak precies de emotie en woorden waarnaar je op zoek bent.

Periodes uit iemands leven

Een meer gestructureerd idee is om iemands leven in periodes op te delen. Over elke periode vertelt een familielid of vriend(in) een verhaal. Over bijvoorbeeld de kindertijd, studententijd, begin van het huwelijk en toen de kinderen kwamen, het werkzame leven, vakanties, met pensioen gaan, de laatste periode. Of je pakt telkens een periode van 20 of 25 jaar. Wat voor jullie fijn voelt natuurlijk. Van elke periode laat je een foto of een paar foto’s zien bij het verhaal. Zo ontstaat een mooi en uitgebreid beeld van iemands leven.

In dit voorbeeld is het belangrijk om de periodes echt te verdelen over de verschillende personen. Zodat het een afgestemd geheel wordt. Het vraagt wat coördinatie, maar biedt ook een houvast waarover je gaat vertellen. Ik heb deze vorm meegemaakt op de begrafenis van mijn oom en was er erg van onder de indruk. Het deed mijn oom recht om op deze manier veel te benoemen uit zijn leven.

Vragen over de overledene die je op weg helpen

In het eerste stuk van dit blog staat al een mooie vraag die je op weg helpt bij het schrijven van je uitvaartspeech. Het schrijven kan best lastig zijn, wat vertel je wel en wat niet? Het is natuurlijk fijn om iemands mooie en positieve kanten te belichten, maar de minder mooie dingen mogen óók benoemd worden. Dat maakt iemand compleet, je vertelt het hele verhaal. Je hoeft niet voorbij te gaan aan wat je bij iemand gemist hebt of wat je lastig vond. 

Jezelf een aantal vragen stellen over de overledene geeft je wat houvast bij het schrijven van je afscheidswoorden. Denk bijvoorbeeld aan wat iemand het allerliefst deed in zijn of haar leven, wat voor vakanties iemand vierde, wat voor hem of haar de hoogtepunten uit zijn of haar leven waren, of er speciale plekken waren waar degene graag kwam, wat hij of zij voor jou betekend heeft. 

Je zult zien, als je eenmaal gaat schrijven, dan komen er genoeg ideeën naar boven. En wil je het kort houden, dan is dat natuurlijk ook prima. 

Heb je een vraag over het voorbereiden of regelen van een begrafenis of crematie? Er is tegenwoordig meer mogelijk dan je denkt bij een uitvaart. Of dit nu gaat om de locatie, specifieke wensen van de overledene of nabestaanden, de auto, kist of de aankleding. Bel of mail me gerust, ik sta je graag te woord, volledig vrijblijvend.

Soms lijken de dingen te gaan alsof ze zo bedoeld zijn. Zoals in dit verhaal uit de praktijk. Je weet, je vader is al best oud en ook niet meer zo heel gezond. Maar je denkt, we hebben nog tijd samen. Om samen dingen te doen of gewoon bij elkaar te zijn. Een kopje koffie drinken, een wandeling, samen het journaal kijken. Maar soms word je gewoon ingehaald door de tijd. Zoals deze mevrouw.

Offerteaanvraag

Op een zondagavond krijg ik een offerteaanvraag via mijn website. Omdat persoonlijk contact het prettigst is, bel ik het nummer dat bij de contactgegevens staat. Ik krijg een mevrouw aan de lijn. Ze is blij dat ik bel, ze zit met een boel vragen. Maar ze is vooral ontdaan over het feit dat ze nu toch echt stappen moet gaan zetten voor de naderende uitvaart van haar vader. Ze wil graag meteen een afspraak maken voor een kennismaking. We spreken af voor de dinsdag erop. Na dit prettige telefoongesprek maak ik alvast een offerte, op basis van wat ze heeft ingevuld en toegelicht in ons gesprek. De offerte stuur ik per mail naar haar toe.
Een offerte is overigens altijd vrijblijvend, het verplicht je tot niks. Zie het als een eerste indicatie van de kosten van een uitvaart zoals jij die voor ogen ziet. Zo kun je beoordelen of het financieel haalbaar is voor je en waar je eventueel nog aanpassingen zou moeten doen.

Persoonlijk kennismaken

Op dinsdagochtend ben ik zoals afgesproken bij mevrouw en haar man op bezoek. Ik heb een aantal brochures meegenomen, zodat ze alvast kan kijken welke rouwkaart haar bijvoorbeeld aanspreekt. Ze vertelt over haar vader, die nu in een verzorgingstehuis woont. Hij heeft zo lang mogelijk zelfstandig gewoond, tot het na het overlijden van haar moeder echt niet meer ging. Na een poosje wordt mevrouw gebeld dat het nu wel hard achteruit gaat met haar vader. Ze moet eigenlijk meteen naar het verzorgingstehuis komen. We ronden ons gesprek af en ik beloof contact te houden, aangezien ik nog iets bij de verzekeraar voor haar zal navragen.

Ingehaald door de tijd

Aan het einde van de middag word ik gebeld door een oom van mevrouw: haar vader is die middag al overleden. Ze willen graag dat ik de uitvaart ga verzorgen. Het wordt een mooie, ingetogen uitvaart, met prachtige bloemen en ontroerende muziek.

Een aantal weken later. Ik ben bij mevrouw en haar man op bezoek voor een nagesprek. De uitvaart is gelukkig geheel naar wens verlopen. We zeggen tegen elkaar dat het lijkt of het zo heeft moeten zijn. Het ging in dit geval net goed: van tevoren konden ze informatie inwinnen en contact leggen met een uitvaartbegeleider die bij ze paste. Oorspronkelijk had mevrouw het idee dat ze nog wel tijd had om een en ander voor te bereiden en uit te zoeken. Maar ze werd ingehaald door de tijd.

Tijd is een raar ding. We denken er altijd genoeg van te hebben. Maar of dit echt zo is: we weten het niet.

Heb je een vraag over het regelen van een uitvaart of een meer algemene vraag? Bel of mail me gerust, ik sta je graag te woord.