Wat zijn de drijfveren van een afscheidsfotograaf? Waarom zou je een afscheid van een geliefd persoon willen vastleggen? Hoe gaat dat dan in zijn werk? Afscheidsfotografie krijgt langzaam meer bekendheid. Ik wilde wel eens van een afscheidsfotograaf zelf horen wat haar drijft. Hoe gaat ze te werk, wat is belangrijk voor haar? Wat vindt ze mooi aan haar vak? Afscheidsfotograaf Jasja de Wit aan het woord in dit gastblog.

Is dat niet zwaar?

Mensen vragen mij wel eens wat mij drijft als afscheidsfotograaf. Ze vragen zich af of ik het niet zwaar vind om in de afscheidswereld te werken; altijd maar tussen verdrietige mensen?

Niet met lege handen

Mijn antwoord is altijd ‘Nee, ik vind het niet zwaar om afscheidsreportages te maken.’ Natuurlijk zijn er momenten die mij aangrijpen. Ik ben mens en het zou niet goed zijn als ik niet geraakt zou worden tijdens mijn werk. Maar als afscheidsfotograaf heb ik daarmee om leren gaan. Ik ervaar mijn werk vooral als een manier om iets voor anderen te betekenen. Je staat voor je gevoel vaak met lege handen als iemand overlijdt. Hoe troost je iemand als woorden tekort schieten? Het is waardevol om dan met mijn camera toch iets te kunnen betekenen.

Steun van de uitvaartleider

Naasten moeten in de periode rond het overlijden van hun dierbare veel regelen. Gelukkig zijn er fijne uitvaartleiders zoals Merlijn die hen daarbij ondersteunen. Zij kunnen als geen ander de naasten helpen bij het invullen van het afscheid. Samen bereiden zij met zorg en aandacht de uitvaart voor.

Zorg en aandacht die ik kan vastleggen

Die zorg en aandacht komen op de dag van het afscheid samen. En ze worden zichtbaar op allerlei manieren. Vaak in tastbare zaken zoals een passende locatie, een bloemstuk met de lievelingsbloemen van de overledene of een tekening die een kleinkind op de kist legt. Soms liggen er bijzondere objecten in, op of rond de kist tijdens de plechtigheid: die ene broche die moeder zo mooi vond, een hoed die meneer graag droeg, of een mooie boodschap die achterop een fotolijstje is geschreven. Maar zorg en aandacht uiten zicht ook in mooie rituelen zoals een bloemengroet, het aansteken van kaarsen of het beschilderen van een kist.

Vooral liefde en verbinding

Die tastbare elementen die een afscheid persoonlijk maken zijn mooi om vast te leggen. Naasten zien en onthouden immers lang niet alles van wat op zo’n dag gebeurt. En dat geldt net zo goed voor uitingen van liefde en verbinding in blikken en gebaren. Daar let ik als afscheidsfotograaf in het bijzonder op. Een blik van verstandhouding bij binnenkomst of die hand om de schouder nadat een toespraak goed is verlopen. Het gaat bij afscheidsfotografie niet om de tranen, maar om de liefde en verbinding. Die is nergens zo zichtbaar als op een afscheid. Juist dát breng ik voor de naasten in beeld.

Goed overleg vooraf

Om die momenten vast te kunnen leggen is het belangrijk dat de naasten zich comfortabel voelen bij mijn aanwezigheid. Goede communicatie speelt daarbij een belangrijke rol. Dat kan via de uitvaartleider, maar het liefst maak ik vooraf even kennis met de familie. Zo kunnen we overleggen wat voor hen belangrijk is om vast te leggen. Veel van wat ik fotografeer is namelijk vanzelfsprekend, zoals de plechtigheid in de kerk of aula. Maar in overleg ben ik bijvoorbeeld ook bij het sluiten van de kist. De naasten hebben achteraf vaak niet eens gemerkt dat ik er was. Dan zijn ze verbaasd als ze de beelden terug zien. Bijvoorbeeld hoe liefdevol ze hun vader of moeder voor de laatste keer door de haren streken voordat de kist werd gesloten. Als afscheidsfotograaf help ik mensen om die momenten letterlijk te ‘her-inneren’. Dat maakt mijn werk zo bijzonder.

Laten zien wat de naasten ontgaat

Zo zijn er meer momenten die naasten kunnen ontgaan. De familie zit immers vaak vooraan bij het afscheid in de aula of de kerk en ziet niet wat er naast of achter hen gebeurt. Het is mooi om hen die momenten achteraf toch te kunnen laten zien in de afscheidsreportage. De blik van een trotse moeder nadat haar kind trompet heeft gespeeld op de uitvaart van opa. De oprechte lach van een genodigde bij het delen van mooie herinneringen of die hand op de kist als laatste groet. Het zijn kleine momenten die op de dag van het afscheid niet altijd gezien worden, maar achteraf enorm waardevol zijn.

Beelden als troost en steun

Een afscheidsreportage helpt naasten in de periode na het afscheid. Sommigen kijken de beelden alleen en in alle rust terug. Anderen gebruiken het album dat bij de reportage hoort juist om over hun verdriet te praten en verhalen te delen. Dat is wat mij drijft in mijn werk: beelden maken als troost en steun. Iets mooiers kan ik me als afscheidsfotograaf niet indenken.

De beelden bij dit blog zijn geplaatst met toestemming van de betrokken families.

Meer informatie over Jasja en haar werk als afscheidsfotograaf vind je op haar website.

Heb je een andere vraag, over bijvoorbeeld je uitvaartverzekering, of over het voorbereiden of regelen van een begrafenis of crematie? Er is tegenwoordig meer mogelijk dan je denkt bij een uitvaart. Of dit nu gaat om de locatie, specifieke wensen van de overledene of nabestaanden, de auto, omhulsel of de aankleding. Bel of mail me gerust, ik sta je graag te woord, volledig vrijblijvend.