Afscheid nemen van je vader of moeder. Het is verdrietig, maar iets waarvan we zeker zijn dat het een keer gaat gebeuren. Mijn ouders zijn nu 80+. Gelukkig nog gezond en actief bezig. En ook al wil ik ze bij me houden, ik weet dat het onvermijdelijke eraan komt. Op een dag zal ik afscheid van ze moeten nemen. Niet fijn om aan te denken, wel de realiteit.

Wellicht heb jij ook ouders die ouder worden. En laat je je gedachten wel eens gaan over de toekomstige uitvaart van je ouders, maar heb je geen idee hoe dat gaat. Waar je moet beginnen. Wat er op je af komt. Want als het eenmaal zover is, die ‘onvermijdelijke toekomst’, de ‘laatste reis’ of de ‘oversteek naar de andere kant’. Hoe organiseer je dan het afscheid? In dit artikel neem ik je mee in wat je van tevoren al kan doen en in wat je te doen staat als het zover is.

Een hand die zwaaide
als we gingen
en nog vele mooie dingen
zijn herinneringen aan ons mam
die voor altijd van ons afscheid nam
Onbekend

Je voorbereiden op het afscheid van je vader of moeder

Kun je je ooit voorbereiden op het afscheid nemen van je vader of moeder? Of ze nu jong of oud zijn, het is heftig je vader of moeder te verliezen. Opeens één ouder te hebben of geen kind van je ouders meer te zijn. Hoe we zullen reageren wanneer het moment daar is, we weten het niet. 

Waar je jezelf een plezier mee doet, is voorkomen dat je wordt overvallen door het opeens moeten regelen van hun uitvaart. Natuurlijk weet je niet wanneer je ouders daadwerkelijk komen te overlijden. Maar je weet nu al wel dát het er ooit aankomt. En ‘ooit’ is misschien morgen al.

Met jezelf voorbereiden bedoel ik in praktische zin. En daarmee tegelijkertijd in emotionele zin. Hoe fijn is het om te weten of je vader of moeder begraven of gecremeerd wil worden? Alleen dat al geeft je een beetje houvast. Kijk of je het gesprek hierover kan aangaan met je ouders. Voor velen best lastig. Het goede moment lijkt er nooit te zijn. Pak anders mijn uitvaartwensenboekje erbij. De vragen die daar in staan geven je een richtlijn wat je kunt vragen. Open bijvoorbeeld het gesprek met “ik heb je hulp nodig voor iets belangrijks, en dat vind ik best spannend, maar ik zou zo graag willen weten of je wel eens hebt nagedacht over de onvermijdelijke toekomst / je laatste levensfase / medische keuzes?”

Jij koesterde ons
en was ’n prachtvader
de laatste jaren
koesterden wij jou
Onbekend

Een uitvaartbegeleider zoeken

Onderdeel van jezelf voorbereiden is het zoeken naar een fijne uitvaartbegeleider. Iemand waarbij je je op gemak voelt en die je kan vertrouwen. Wanneer je verschillende websites bekijkt, krijg je al een goede eerste indruk. Een vrijblijvend gesprek aanvragen kan natuurlijk ook. Dan krijg je helemaal een goed beeld of iemand bij jou of jullie past.

Heeft je vader of moeder een uitvaartverzekering? Bedenk dan dat je meestal niet verplicht bent om via die verzekeraar de uitvaart te laten regelen. Kijk even goed naar de voorwaarden. In de meeste gevallen ben je vrij elke uitvaartbegeleider te kiezen die je wilt. Ik kijk met alle plezier met je mee als je er niet uitkomt.

De uitvaart van je vader of moeder regelen

En dan is het moment daar. Je vader of moeder komt te overlijden of is overleden. Aan jou of jullie de taak om een passend afscheid te organiseren. In ongeveer een week tijd is er van alles om over na te denken en over te beslissen. Als je van tevoren al enkele dingen weet, dan scheelt dit nadenkwerk op het -toch al verdrietige en lastige- moment zelf. Maar ook als je nog niks weet, zal je merken dat het lukt om het afscheid stap voor stap vorm te geven. De checklist die ik gemaakt heb, helpt je om te bepalen wat je zelf graag regelt, wat je samen met de uitvaartbegeleider wilt doen en wat je helemaal uit handen wilt geven.

Kort gezegd volg je deze stappen bij een overlijden:

1. Direct na het overlijden: neem je tijd om bij je overleden vader of moeder te zijn als je daar behoefte aan hebt. Neem afscheid in je eigen tempo. Wanneer je zover bent neem je contact op met de (huis)arts om het overlijden officieel vast te stellen.
2. Neem contact op met de uitvaartbegeleider. Samen bespreek je waar je wilt dat je vader of moeder wordt opgebaard: thuis of in een rouwcentrum. De uitvaartbegeleider zal dit voor je regelen. Ook zal hij of zij zorgdragen voor de laatste verzorging, het wassen en kleden van je vader of moeder. Als je wilt mag je hierbij helpen.
3. Maak een afspraak met de uitvaartbegeleider voor de verdere bespreking van de uitvaart. Bij jou thuis of een andere plek die handig of prettig voor je is. Dat kan ook de woning van je vader of moeder zijn, zeker als je andere ouder erbij is.
4. Samen ga je verder overleggen hoe je de begrafenis of crematie wilt vormgeven: locatie uitzoeken, datum en tijd bepalen, kist of mand uitzoeken, rouwkaart of niet, bloemen of niet, om een aantal dingen te noemen.
5. Op de dag van de uitvaart is de uitvaartbegeleider er voor je. Hij of zij steunt je en begeleidt je van begin tot eind. Net zoveel of weinig als waar je behoefte aan hebt. Zodat jij in alle rust afscheid kan nemen.

Als je bij dit alles denkt: maar dat kan ik zelf ook! Dat mag. Je bent niet verplicht om een uitvaartbegeleider in te schakelen. Ik wil mezelf natuurlijk niet de markt uitprijzen, maar ik vind het belangrijk om dit te benoemen. Bedenk wel dat wij er niet voor niks zijn. Er komt misschien meer regelwerk bij een uitvaart kijken dan je van tevoren bedenkt. Ook mét hulp van een uitvaartbegeleider zijn de dagen voor de uitvaart vaak intensief en vol.

Een goed afscheid is belangrijk. Hoe dit er ook uitziet voor je. Zodat het afscheid een bruggetje vormt naar de toekomst, die je vorm moet zien te geven zonder je vader of moeder erin. Want hij of zij is daar, en jij bent hier.

Lieve mamma/pappa hoor je me?
Hier ben ik, op de grond
we zouden samen moeten zijn
maar jij loopt nu op een andere plek rond.
Vrij naar – Michiel, uit: Als je woorden zoekt / R. Fiddelaers-Jaspers

Heb je een vraag over afscheid nemen van je vader of moeder? Of heb je een meer algemene vraag? Bel of mail me gerust, ik sta je graag te woord.